اگر در یک سازمان مدیر هستید آیا کارکنان شما وظایف خود را خودجوش انجام می دهند یا منتظر هستند شما به آنها بگوئید که چه بکنند؟ در آخر وقت لامپها را خاموش می کنند؟ اگر نارسائی در جائی ببینند به شما منعکس می کنند؟
البته می دانید که این لیست می تواند خیلی بلند بالا باشد.
مسئولیت پذیری یعنی اینکه فرد احساس کند وظیفه اوست که رویدادهای پیش آمده را سر و سامان بدهد. یعنی خودش را پاسخگو میداند. یعنی قادراست به صورت مستقل عکس العمل نشان بدهد و بدون آنکه مقامی داشته باشد تصمیم بگیرد.
دو نوع مسئولیت داریم:
- اخلاقی
- فردی
مسئولیت پذیری یعنی داشتن اقتدار، رهبری ، بلوغ فکری ، قابلیت اتکاء و اعتماد و توانائی پاسخگوئی.
اما همه ما به یک نوع توانائی خود را برای مسئولیت پذیری نشان نمی دهیم.
تیپ هایشخصیتی مختلف مسئولیت را با دیدهای مختلفی تفسیر می کنند.
(قبلا مطلبی داشتیم تحت عنوان آیا می دانید چه چیزی به کارکنان شما انگیزه می دهد؟ خوب است آن را هم مطالعه کنید.)
این افراد تا حد زیادی در مورد رفتار خود و دیگران احساس مسئولیت می کنند.
یکی از افراد تیپ 1 می گفت: ” من همیشه خودم را در بایدها محصور می کنم. من هرگز از مسئولیت فرار نمی کنم.”
این افراد تمایل زیادی برای پیشرفت خود و دیگران دارند و نگران این هستند که اوضاع چه خواهد شد.
تمرکز مسئولیت این افراد در رابطه با کسانی است که با آنها ارتباط دارند. آنها تمام سعی خود را می کنند تا به افرادی که در زندگی آنها مهم هستند کمک کنند.
فکر انها این است “فلان دوست چه نیاز دیگری دارد که من برایش برآورده کنم.”
مسئولیت از نظر این افراد این است که هرچه بیشتر دستاورد داشته باشند و دیگران را به انجام کارها هدایت کنند.
آنها دوست دارند که چهره ای موفق و مطلوب از خود ارائه بدهند بطوری که دیگران آنها را تحسین کنند.
افراد این تیپ خود را درقبال بیان احساسات و ارزشها و افتخار به آنهاو یافتن و خلق زیبائی مسئول می دانند. آنها اگر در انجام مسئولیت خود شکست بخورند احتمال دارد که احساس شرمندگی کنند.
این افراد آرمانهای زیادی دارند اما کمتر پیش می آید که برخلاف تیپهای دیگر بخواهند با آنها کسی را به حرکت در بیاورند. احساس مسئولیت این افراد نسبت به خودشان و گاه نسبت به دیگران این است که تعیین کنند چه چیزی منطقی و عقلائی است.
این افراد از خطرات در زندگی آگاه هستند. آنها گوش به زنگ رویدادهای بدی که ممکن است رخ دهد هستند و سعی می کنند از اتفاقات ناگوار جلوگیری کنند.
وفادار بودن به دیگران یکی از راه های ایمن کردن خود از نظر آنها است.یکی از این افراد می گفت:” مسئولیت برای او امنیت ساخته است.”
این افراد احساس می کنند مسئول محافظت از محیط و شرایطی هستند که در آن زندگی می کنند.آنها احساس می کنند که مسئول شاد کردن خود و دیگران هستند.
آنها احساس می کنند که مسئول اجرای قوانین و برپا داشتن حقیقت و عدالت هستند و و از قدرت خود برای هدایت و محافظت از دیگران استفاده می کنند.
این افراد در قبال ایجاد هماهنگی و رعایت انصاف در گروه و اطراف خود احساس مسئولیت می کنند.
تمرین
اکنون در این مورد فکر کنید که چگونه می توانید از مسئولیت پذیری خاص هر تیپ برای تحقق اهداف شرکت یا تیم کاری استفاده کرد.